Helen van geboortetrauma

Geboortetrauma kan zowel bij moeder als baby ontstaan als het natuurlijke geboorteproces wordt verstoord. In onze maatschappij is er een diepgeworteld wantrouwen gegroeid in de kracht van vrouwen om te baren en baby's om geboren te worden. Daarom wordt geboorte vaak vooral vanuit een medisch perspectief benaderd, terwijl het in de kern een natuurlijk en intuïtief proces is. De connectie tussen moeder en baby is zoveel krachtiger dan vaak wordt gedacht. Wanneer die verbinding wordt erkend en gevoeld, kunnen moeders hun intuïtie en hun lichaam weer gaan vertrouwen. En alles wat in verbinding komt, kan helen.

De invloed van de moderne samenleving

Vroeger groeiden vrouwen van nature in het moederschap. Ze keken mee met hun moeders, zussen en vriendinnen en leerden op een organische manier hoe je voor een baby zorgt. Maar in onze geïndividualiseerde samenleving is veel van die collectieve wijsheid en steun verloren gegaan. Dat maakt moeders kwetsbaarder voor een systeem dat vaak over hen heen walst en hun autonomie over hun lichaam en geboorteproces afneemt.

In de medische wereld wordt zwangerschap en bevalling meestal gezien als iets dat ‘onder controle’ moet worden gehouden, in plaats van een natuurlijk proces dat liefdevol ondersteund mag worden. Hierdoor is een situatie ontstaan waarin medische ingrepen soms als vanzelfsprekend worden ingezet, zelfs als ze niet per se nodig zijn. Dit kan het geboorteproces verstoren en moeders het vertrouwen in hun eigen kracht ontnemen (Buckley, 2003).

Hoe medische ingrepen geboortetrauma kunnen veroorzaken

Uit onderzoek van Emerson (1995) blijkt dat 45% van de baby's een hoog niveau van geboortetrauma ervaart waarvoor gespecialiseerde ondersteuning nodig is, en dat 50% milde tot matige trauma’s heeft. Vaak worden deze niet herkend, omdat de signalen als ‘normaal’ worden gezien. Denk bijvoorbeeld aan het idee dat het normaal is dat baby’s twee uur per dag huilen, terwijl onderzoek laat zien dat baby’s zonder geboortetrauma gemiddeld maar twintig minuten per dag huilen (Kitzinger, 1990).

Zelfs een ingreep die medisch gezien noodzakelijk is, kan als schokkend worden ervaren door een baby. Je kunt het vergelijken met iemand die plotseling van de straat wordt getrokken om een ongeluk te voorkomen: het kan een leven redden, maar het lichaam onthoudt de schrik. Voor een baby is dit nog intenser, omdat hij een veel gevoeliger zenuwstelsel heeft en niet begrijpt wat er gebeurt. Zonder liefdevolle begeleiding tijdens en na de geboorte kunnen deze ervaringen zich vastzetten in het lichaam en het onderbewuste.

De kracht van de moeder-baby verbinding

Een van de grootste oorzaken van geboortetrauma is het idee dat baby’s bij de geboorte nog ‘onbewust’ zijn, alsof ze zich niets herinneren en weinig voelen. Maar in werkelijkheid zijn baby’s vanaf de conceptie al gevoelige, bewuste wezens die een diepe verbinding met hun moeder nodig hebben om zich veilig en geborgen te voelen.

Als moeders meer inzicht krijgen in hoe hun baby de geboorte ervaart en wat hij nodig heeft, kunnen ze keuzes maken die het proces ondersteunen en verzachten. Dit versterkt niet alleen hun vertrouwen in hun eigen wijsheid, maar helpt ook om geboortetrauma te voorkomen of te helen (Emerson, 1998).

Het helen van geboortetrauma

Trauma ontstaat wanneer iemand iets meemaakt wat overweldigend is voor het zenuwsstelsel en waar op dat moment geen veilige, liefdevolle steun bij is. Wanneer een ervaring niet wordt erkend en verwerkt, blijft de spanning in het lichaam. Heling begint wanneer iemand je echt ziet in je pijn en je daarin met liefde begeleidt.

Wanneer we opnieuw verbinding maken met het hier en nu—een moment waarin we veilig zijn en mogen voelen wie we werkelijk zijn—kan het zenuwstelsel ontspannen en kan heling plaatsvinden. Onverwerkt geboortetrauma kan het lichaam in een staat van voortdurende stress houden, wat kan leiden tot angst, fysieke klachten en emotionele blokkades. Het helingsproces draait daarom o.a. om het kalmeren van het zenuwstelsel zodat het lichaam weer in een staat van ontspanning en zelfherstel kan komen.

Therapieën die kunnen helpen

Er zijn verschillende manieren om geboortetrauma te verwerken, voor zowel moeder als kind. Het belangrijkste is dat de therapeut zich bewust is van de impact van trauma, spanning en stress tijdens de zwangerschap en geboorte en dat de therapievorm lichaamsgericht is, zodat je weer contact kunt maken met je diepste zelf. Hier zijn enkele helende methoden:

- Craniosacraal therapie (ook voor baby's en kinderen met geboortetrauma)

- Lichaamsgerichte therapie
- Haptonomie
- (Re-)birth workshops
- Pre- en perinatale therapie (ook voor baby’s en kinderen met geboortetrauma)
- Regressietherapie
- Hypnotherapie

Door deze en andere methoden kunnen moeder en kind hun geboortetrauma verwerken en hun zenuwstelsel opnieuw reguleren. Het is nooit te laat om te helen—alles begint met bewustwording en de moed om de verbinding met jezelf en je kindje te herstellen.

Referenties

- Buckley, S. (2003). Undisturbed birth: nature’s blueprint for ease and ecstasy. Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health, 17(4), 261-288.
- Emerson, W. (1998). Birth trauma: the psychological effects of obstetrical interventions. Journal of Prenatal and Perinatal Psychology and Health, 13(1), 11-44.
- Emerson, W. (1995). What is birth trauma? An introductory video script. Petaluma, Emerson Training Seminars.
- Kitzinger, S. (1990). The crying baby. New York: Penguin Books.